Tramp o‘zining yirik huquq sohasidagi ijro farmonlaridan o‘z vakolatlarini cheklashga qaratilgan huquqiy urinishlarni zaiflashtirish uchun foydalanmoqda

• Trampning yirik yuridik firmalar bilan tuzgan bitimlari va chiqargan farmonlari ularning pro bono (bepul) huquqiy xizmatlariga qarshi qaratilgan.

• Bu yirik firmalar ko‘pincha hukumatga qarshi da’vo qilayotgan fuqarolik erkinliklarini himoya qiluvchi tashkilotlarga kuchli huquqiy yordam beradi.

• Mutaxassislarning fikricha, Tramp boshqa farmonlar bilan birgalikda huquqiy sohaga chuqur ta’sir o‘tkazishni maqsad qilgan.

  
  

To‘rtinchi ijroiy farmon bilan Donald Trampning rejasi yaqqol ko‘zga tashlana boshladi.

O‘tgan haftada Jenner & Block firmasiga qarshi chiqarilgan prezident farmonida aynan shu yirik firmaning “kuchli pro bono faoliyati” tilga olingan, bu faoliyat “adolat va AQSh manfaatlariga zid” deb baholangan.

Tramp Paul Weiss, Skadden Arps, Willkie Farr va Milbank kabi boshqa yirik firmalar bilan tuzgan bitimlar orqali ularning bepul yuridik faoliyatlarini cheklab, o‘z siyosiy va davlat ustuvorliklariga yo‘naltirishga harakat qilgan.

Tramp firmalarga har bir hujum haqidagi sarlavhalarda ushbu firmalar o‘ziga yoqmaydigan mijozlar yoki xodimlarni himoya qilgani haqida yozilgan.

Ammo, yaqinda prezident ushbu firmalarning uning siyosatiga qarshi da’volarini — aynan pro bono xizmatlar orqali ochiq tanqid qila boshladi.

Perkins Coie — Lambda Legal va Human Rights Campaign bilan birgalikda — Trampning transgender harbiy xizmatchilarni AQSh armiyasida xizmat qilishdan cheklovchi farmonini bekor qilishga harakat qilmoqda. WilmerHale esa Tramp tomonidan noqonuniy ravishda ishdan bo‘shatilgan bosh inspektorlarni himoya qilmoqda. Jenner & Block esa “so‘nggi 15 yil ichida 12 marotaba American Lawyer tomonidan eng yaxshi pro bono firma deb topilganini” ta’kidlab, Trampning qochqinlar va transgenderlarga qarshi farmonlariga qarshi mijozlarini himoya qilmoqda.

Albany huquq maktabi professori Reymond Breshaning ta’kidlashicha, bu farmonlar nafaqat qasos olish, balki Tramp ma’muriyatiga qarshi bo‘lganlar huquqiy kurash olib borishiga xalaqit berish niyatida amalga oshirilmoqda.

Agar muvaffaqiyat qozonsa, Tramp yirik yuridik firmalarni bu kurashdan chetda turishga majbur qilishi mumkin.

“Bunday ishlar juda tez harakat va katta resurslarni talab qiladi,” — dedi Bresha Business Insider nashriga. “Shuning uchun, agar yirik firmalar chetda tursa, Tramp siyosatiga qarshi kurashmoqchi bo‘lgan jamoalar ancha qiyin ahvolda qoladi.”

Qo‘rquv muhitini yaratish

Tramp yanvarda lavozimga kirishganidan beri o‘nlab farmonlar chiqarib, hukumat ustuvorliklarini tezda o‘zgartirish va federal xodimlar sonini qisqartirishga harakat qilmoqda.

Law360 bazasiga ko‘ra, bu farmonlarni to‘xtatish uchun 150 ga yaqin da’vo arizasi berilgan.

Bu da’volarning aksariyati fuqarolik huquqlari tashkilotlari, alohida fuqarolar, davlat xodimlari kasaba uyushmalari va Demokrat partiyaga mansub shtat bosh prokurorlari tomonidan berilgan.

Ularning ko‘plab holatlari yirik yuridik firmalarning pro bono yordami bilan ilgari surilmoqda.

Breshaning aytishicha, farmonlar asta-sekin chiqayotgani bois firmalar bepul ishlarni tanlashda endi ehtiyotkorroq bo‘lishi mumkin.

Tramp har bir necha kunda yangi firmaga nishon olib, ularning xodimlarini xavfsizlik guvohnomalaridan mahrum qilmoqda va hukumat binolariga kirishini taqiqlamoqda. Uning hujumlari ko‘pincha Tramp tayinlagan Teng imkoniyatlar bo‘yicha komissiya raisi tomonidan tanqid ostiga olingan 20 ta firmaga to‘g‘ri keladi.

"Hech bir firma keyingi nishon bo‘lishni xohlamaydi", — deydi Bresha. Ular ACLU bilan hamkorlik qilishdan, deportatsiyaga qarshi chiqish yoki ishdan bo‘shatilgan xodimlarni himoya qilishdan oldin ikki marta o‘ylab ko‘rishi mumkin.

“Barcha bu tashkilotlar va ularning atrofidagi shaxslar ko‘pincha yuridik yordamni ko‘ngilli yuristlardan olishadi”, — deydi Brescia. “Bu Manhettendagi mashhur firma yuristlari ham bo‘lishi mumkin, kichik shaharchadagi yuristlar ham”.

Tramp yirik firmalar bilan tuzgan bitimlar bu firmalarning pro bono ishlariga qanday yondashishini o‘zgartirmoqchi ekanini ko‘rsatadi.

Paul Weiss o‘z pro bono faoliyatining 40 million dollarini Tramp ma’muriyati tashabbuslarini qo‘llab-quvvatlashga yo‘naltirishga rozi bo‘ldi. Skadden, Willkie Farr va Milbank firmalari har biri 100 million dollarlik yordamni faxriylar, davlat xizmatchilari, antisemitizmga qarshi kurash va “adolat tizimidagi tenglik”ka bag‘ishlaydi.

Milbank raisi Skott Edelman yuristlarga pro bono ishidagi o'zgarishlar qo'mitada har xil siyosiy qarashdagi yuristlarning ishtirok etishiga qaratilganini xabar qildi.

“Ma’muriyatga kelishilgan holatda hech qanday vakolat berilmagan — ular biz qaysi ishlarni olishimiz yoki olmasligimizni belgilay olmaydi,” — deb yozdi Edelman. “Biz o‘z faoliyatimizni cheklamaganmiz va mijozlar manfaatida olib boriladigan pozitsiyalarni ham tanlamaganmiz”.

Biroq, Tramp o‘z farmonlari va bayonotlarida har bir firmani ularning mijozlari va xodimlari asosida tanqid qilmoqda. Masalan, Covington & Burling — Trampni maxsus prokuror sifatida sudga bergan Jek Smit bilan ishlagan. Perkins Coie — Hillary Clintonni himoya qilgan. Paul Weiss — Trampga qarshi ishda qatnashgan Mark Pomerantzni yollagan. Jenner & Block — Robert Muellerning o‘rinbosari bo‘lgan Endryu Vaysmanni ishga olgan. WilmerHale — Muellerning o‘zi ishlagan firma.

"Yuridik firmani u himoya qilgan mijozlari asosida jazolash — huquqiy tizim tamoyillariga mutlaqo zid", — deydi WilmerHale firmasi vakillari bo‘lgan konservativ yuridik yulduzlar Pol Klement va Erin Myurfi.

“Bunday bosim Konstitutsiyaga zid”, — deyilgan da’vo arizasida.

Jenner & Block — Cooley LLP orqali — farmonni “noqonuniy” deb atab, unga qarshi da’vo ochishga majbur bo‘lganini aytdi.

“Aks holda bu Jenner firmasi o‘z mijozlari manfaatini chin dildan himoya qilish imkoniyatidan voz kechgan bo‘lardi", — deyilgan ularning da’vo arizasida.

Ayni paytda Trampning nishoniga aylangan firmalar da’vo ishlarida muvaffaqiyat qozonmoqda. Perkins Coie, WilmerHale va Jenner & Block firmalari Trampning asosiy talablarini to‘xtatuvchi sud qarorlarini olgan.

Ammo, Tramp huquqiy sohada bosim o‘tkazishga qisman erishgan ko‘rinadi: Financial Times’ga ko‘ra, mamlakatdagi eng yirik firmalarning birortasi ham Perkins Coie’ni qo‘llab-quvvatlovchi amicus (yordamchi) arizasini belgilangan muddatgacha imzolamagan.

"Hatto federal sudyalar farmonlarni vaqtincha to‘xtatsa ham, firmalar mijozlarni yo‘qotib qo‘yishi mumkin", — deydi Cato instituti mutaxassisi Valter Olson.

“Siz shunchaki yakuniy sud qaroriga yetib borolmay qolishingiz mumkin — chunki firma allaqachon yemirilib ketgan bo‘ladi”, — deydi u.

"Butun yuridik sohani o‘z irodasiga bo‘ysundirish Oq uy tomonidan amalga oshirilgan boshqa choralar bilan birgalikda, bu farmonlar Trampning butun yuridik tizimni o‘z ixtiyoriga bo‘ysundirmoqchi ekanini ko‘rsatadi", — deydi Bresha.

Tramp Adliya vazirligiga siyosiy ustuvorliklariga qarshi “asossiz” da’vo ochgan firmalarni ro‘yxatga olishni buyurdi — shunda u yuristlarga qarshi yangi farmon chiqarishi mumkin bo‘ladi.

Tramp, shuningdek, “Ommaviy xizmat uchun kreditdan ozod qilish” dasturini ham cheklovchi farmonni imzoladi. Breshaning aytishicha, bu o‘zgarishlar ACLUda ishlovchi yuristlar, davlat himoyachilari yoki Trampga qarshi da’vo ochayotgan shtat bosh prokuraturasida ishlayotgan yuristlarga ta’sir qilishi mumkin.

"Bularning barchasini umumiy kontekstdan qaraganda, Trampning maqsadi — unga qarshi chiqqan institutlarga ko‘p yo‘nalishda hujum qilish", — deydi Brescia.

“Hamma narsani birga qarasangiz, bu — Tramp ma’muriyatiga qarshi chiqqan institutlarga ko‘p jabhalarda bosim o‘tkazishga urinish ekanligi aniq ko‘rinadi”, — dedi u.

Oq uy Business Insider’ning izoh olish so‘roviga javob bermadi.

Breshaning fikricha, Tramp tuzgan firmalar bilan bitimlar katta muammo tug‘diradi:

Bu bitimlar, sud qarorlari kabi, huquqiy kuchga ega emas. Agar Tramp biron firmadan norozi bo‘lsa, uni nishonga oluvchi yangi farmon chiqarishi mumkin. Firmalar faqat Tramp roziligidagina o‘zlarini xavfsiz his qilishlari mumkin.

"Bu esa ularning boshiga “Damokl qilichi” osilib turibdi deganidir", — deydi Bresha — ya’ni ular istalgan payt Trampga yoqmagan mijoz yoki pozitsiya tufayli jazolanishi mumkin.

Kriminal ishga yoki tartibga soluvchi tekshiruvga duch kelgan mijozlar, bu firmalarda ular uchun haqiqiy himoya qilinishiga shubha qilishi mumkin.

“Kim davlatdan qo‘rqadigan yuristni advokat sifatida tanlaydi?” — dedi u.

Muallif: Jeykob Shamsian

Manba: businessinsider.com