Nike katta huquqiy muammoga duch kelmoqda. AQShning Nyu-York shtati Sharqiy okrugi tuman sudi Nike kompaniyasiga qarshi 5 million dollarlik guruhiy da’vo arizasini ko‘rib chiqmoqda. Sud arizasida aytilishicha, sport kiyimlari giganti o‘zining raqamli brendi RTFKT orqali mijozlarni chalg‘itgan. Xaridorlar ularga sotilgan NFT’lar aslida qimmatli qog‘oz sifatida ro‘yxatdan o‘tishi kerak bo‘lganini da’vo qilmoqda.

2021-yilda Nike raqamli krossovkalar ko‘rinishidagi NFT’lar yaratishga ixtisoslashgan RTFKT kompaniyasini sotib olib, yangiliklar sarlavhalariga chiqqandi. G‘oya dalil tarzda ishlab chiqilgan: kolleksion krossovkalar dunyosini meta olam bilan birlashtirish. Xaridorlar bu raqamli krossovkalarni sotib olib, onlayn ko‘rsatishlari, hattoki o‘z avatarlariga “kiydirishlari” mumkin edi.

Ammo 2024-yil oxirlarida Nike to‘satdan RTFKT’ning yopilayotganini e’lon qildi. Bu xabar NFT qiymatlarining keskin qulashiga olib keldi va minglab investorlar moliyaviy yo‘qotishlarga uchradi.

Da’vo mazmuni

Da’vogar sifatida ko‘rsatilgan Avstraliya fuqarosi Jagdeep Cheema aytishicha, Nike mijozlarni mavjud xavflar haqida to‘liq ogohlantirmagan.

Da’voda aytilishicha, Nike Nyu-York, Kaliforniya, Florida va Oregon shtatlarining iste’molchilarni himoya qilish to‘g‘risidagi qonunlarini buzgan. Ular reklama kampaniyalarida noto‘g‘ri va chalg‘ituvchi axborot bergan.

Xaridorlar o‘zlarining NFT’lari Nike’ning raqamli loyihalari bilan birga qadri oshadi, deb o‘ylashgan. Ammo kompaniya loyihani to‘satdan to‘xtatgani kolleksionerlarni tayyorgarliksiz holda og‘ir moliyaviy zararga olib keldi.

Agar sud Nike NFT’larini qimmatli qog‘ozlar deb e’tirof etsa, bu NFT industriyasi uchun tub o‘zgarishlarga sabab bo‘lishi mumkin. Kompaniyalar raqamli aktivlarni qanday taqdim etishi va ularni regulyatorlar bilan ro‘yxatdan o‘tkazishi masalalarini boshqatdan ko‘rib chiqishga majbur bo‘ladilar.

Nike sukut saqlamoqda

Nike ushbu da’vo bo‘yicha hozircha ommaviy bayonot bergani yo‘q. Ko‘plab yuridik sharhlovchilar kompaniya o‘z NFT’larini oddiy raqamli kolleksiyalar deb ko‘rsatib, ular moliyaviy sarmoya emasligini aytadi, deb taxmin qilmoqda.

NFT sohasida kengroq manzara

Agar Nike yutqazsa, NFT loyihalariga kirayotgan kompaniyalar quyidagi muammolarga duch kelishlari mumkin:

• Qimmatli qog‘ozlar regulyatorlarida majburiy ro‘yxatdan o‘tish;

• Xaridorlarga aniq va kuchli ogohlantirishlar;

• NFT mahsulotlarini yaratish va sotishda tubdan o‘zgarishlar.

  
  

Muhim xulosalar

• Huquqiy burilish: Sud NFT’lar bo‘yicha yangi yuridik mezon o‘rnatishi mumkin.

• Shaffoflik talabi: Kompaniyalar sarmoya xavflarini ochiq-oydin ko‘rsatishga majbur bo‘lishi ehtimoli bor.

• Biznesga ta’sir: Huquqiy xatarlar va regulyatoriyaga bo‘lgan talablar ortadi.

  
  

NFT sohasidagi boshqa o‘zgarishlar

Nike bu muammoga yolg‘iz duch kelgan emas kompaniya emas. Masalan, Adidas o‘zining “Into the Metaverse” NFT loyihasini katta shov-shuv bilan boshlagan edi, ammo tez orada mijozlarning noroziliklariga duch keldi. Ular va’dalar bajarilmagani, NFT huquqlari noaniqligi haqida shikoyat qilishdi.

Shu bilan birga, AQSh Qimmatli qog‘ozlar va birjalar komissiyasi (SEC) raqamli aktivlar bo‘yicha bosimni kuchaytirmoqda. NBA Top Shot loyihasi bilan tanilgan Dapper Labs kompaniyasi ham hozirda sud jarayonida – ularning NFT’lari qimmatli qog‘ozmi yoki yo‘q, degan savol muhokama qilinmoqda.